Sažetak | Krvožilni sustav čovjeka ima mnoštvo funkcija, a najvažnija je opskrba organizma kisikom i hranjivim tvarima. Zbog određenih medicinskih stanja postoje kliničke indikacije kada je potrebno ostvariti pristup krvožilnom sustavu umjetnim putem, što se najčešće ostvaruje postavljanjem katetera u venu. Werner Forssmann, 1929. godine, bio je prvi liječnik koji je uveo venske uređaje za kateterizaciju centralnih vena. Od pedesetih godina prošlog stoljeća postavljanje centralnih venskih katetera je postalo uobičajeni postupak kojim se omogućuje sigurna primjena intravenske terapije, hemodinamsko praćenje bolesnika te uzimanje uzoraka krvi posebno u bolesnika s neadekvatnim pristupom perifernim krvnim žilama. Centralni venski pristup podrazumijeva postavljanje katetera u veliku venu, najčešće na vratu ili u prsištu, a prema vremenu trajanja dijele se na kratkotrajne i dugotrajne. Kratkotrajni centralni venski kateteri se plasiraju izravno u veliku središnju venu kroz kožu, a mogu biti s jednostrukim ili višestrukim lumenima te su ušiveni na mjestu umetanja. Dugotrajni venski kateteri se dijele na one koji se postavljaju putem periferne vene, vanjski kateteri koji mogu biti tunelirani ili netunelirani te unutarnje, odnosno implantirane katetere. Komplikacije postavljanja centralnog venskog katetera se mogu podijeliti u tri kategorije, a to su mehaničke, infekcijske i trombotične. Prilikom odluke o postavljanju centralnog katetera, važna je psihička, ali i fizička priprema bolesnika, a od iznimne je važnosti održavanje prohodnosti i higijene postavljenog centralnog katetera. Medicinska sestra ima iznimno važnu ulogu u svim segmentima vezanim za postavljanje i održavanje centralnog venskog katetera. Zdravstvena njega bolesnika s centralnim venskim kateterom uključuje i kontinuirano praćenje i procjenu bolesnikova općeg stanja, što je, također, jedna od intervencija medicinske sestre. |