Abstract | Dojka ili mliječna žlijezda je simetrični parni organ koji se nalazi u regiji dojke odnosno na lateralnom dijelu anteriorne strane prsnog koša. Dojke se počinju razvijati u pubertetu. Najveću ulogu u razvoju imaju estrogeni koji žene luče u mjesečnim spolnim ciklusima. Osim estrogena za potpuni razvoj dojke potrebno je i djelovanje progesterona koji omogućavaju izlučivanje mlijeka. Osnovne sastavnice dojke su koža sa potkožnim masnim tkivom, žlijezde i vezivno-masna osnova. U muškaraca te dojka rudimentarna žlijezda koja nema mogućnost stvaranja mlijeka. Rak dojke je najčešći karcinom koji se pojavljuje kod žena, ali može se pojaviti i kod muškaraca. Čimbenici koji mogu utjecati na javljanje raka dojke su obiteljska anamneza, prva menstruacija, prva trudnoća, broj poroda, početak menopauze, prehrana, konzumacija alkohola, pušenje, stres, korištenje oralnih kontraceptiva te hormonske slike. Postoji nekoliko podjela tumora, a ona najvažnija je klinička odnosno podjela na maligne i benigne, a najčešći je adenokarcinom. Karcinom dojke je maligni tumor dojke epitelnog podrijetla koji u najvećem broju slučajeva maraske iz epitela terminalnih kanalića ili duktulo-lobularnih jedinica. Karcinomi dojke su učestaliji u lijevoj dojci, a oko polovice ih se dijagnosticira u gornjem lateralnom kvadrantu. Rak dojke najčešće karakterizira pojava jednostranog bezbolnog čvora, a ostali simptomi uključuju promjenu oblika ili veličine dojke, crvenilo, uvlačenje kože dojke ili bradavice te razne vrste iscjedaka. Upravo te promjene se primjećuju ako se redovno primjenjuje samopregled dojke kao prva dijagnostička metoda. U slučaju pronalaska čvora popratna metoda samopregledu je mamografija kao najbolja metoda za radiološki pregled dojke. Osim mamografije za dijagnostiku se koriste ultrazvučni pregled te magnetska rezonancija, a konačna patohistološka analiza tumora dolazi putem biopsije. Liječenje ovisi o stadiju i tipu tumora. U obzir dolaze lokoregionalno liječenje (kirurški zahvat i zračenje) i sistemsko liječenje (kemoterapija, hormonoterapija i bioterapija). Često se prakticira multidisciplinarno liječenje, a odabir ovisi o veličini i proširenosti tumora, histološkom tipu, rezultatima imunohistokemijskih molekularnih analiza te u konačnici o odluci bolesnice. U slučaju metastatskog raka dojke cilj je povećati kvalitetu života i produljiti životni vijek. Uloga radiološkog tehnologa je oslikavanje radiološkim metodama koje omogućuju dijagnostiku te provođenje radioterapije. |