U žučnom sustavu možemo pronaći tvorevine nalik kristalima. Zovemo ih žučnim kamencima. Kada su prisutni u žučnom mjehuru, takvo se stanje zove kolelitijaza, dok pojavu žučnih kamenaca u žučnim vodovima nazivamo koledokolitijaza. Žučni kamenci su češći u žena i u rođenih Amerikanaca. Rizični čimbenici za stvaranje žučnih kamenaca su starija dob, pretilost, zapadnjačka vrsta prehrane i genetska sklonost. Žuč sadrži velike količine kolesterola koji obično ostane tekuć. Kada žuč postane prezasićena kolesterolom, on može postati netopljiv i istaloži se iz žuči. Većina se žučnih kamenaca stvara u žučnom mjehuru. Većina žučnih kamenaca u žučnim vodovima dolazi u njih iz žučnog mjehura. Kamenci mogu nastati u žučnom vodu kada se žuč vraća u njega jer je nenormalno sužen ili nakon što se žučni mjehur ukloni. Žučni kamenci u žučnim vodovima mogu uzrokovati tešku ili po život opasnu infekciju žučnih vodova (kolangitis), gušterače (pankreatitis) ili jetre. Koledokolitijaza može godinama biti asimptomatska, kamenci mogu spontano migrirati u crijevo, a često se mogu manifestirati bilijarnim kolikama i komplikacijama. Potrebno ih je ukloniti ili trbušnom operacijom (kolecistektomijom) ili postupkom koji se zove endoskopska retrogradna holangiopankreatografija (ERCP). Riječ je o endoskopskoj metodi kojom endoskop prolazi kroz usta niz jednjak, kroz želudac i u tanko crijevo. U postupku koji se zove sfinkterotomija, mišićni sfinkter se otvori dovoljno široko da omogući kamencima koji su začepili žučni vod prolaz u tanko crijevo. Neposredne komplikacije ERCP-a su krvarenje, upala gušterače (pankreatitis) ili upala žučnih vodova (kolangitis). Žučni kamenci smješteni samo u žučnom mjehuru ne mogu se ukloniti ERCP-om. Obično je sam ERCP najbolji za starije ljude koji u žučnim vodovima imaju žučne kamence i kojima je žučni mjehur već odstranjen. U radu će biti prikazan priprema bolesnika prije ERCP-a, postupak i asistiranje sestre za vrijeme i nakon zahvata te edukacija bolesnika nakon izvršene procedure, kao i način uključivanja u socijalnu sredinu nakon povratka kući.